Hát Quan họ - Giải thích nguồn gốc từ kí ức bản quán
Chúng tôi đã khảo hai chữ quan họ trong thư tịch cổ và so sánh với hai chữ quan hộ cũng
trong thư tịch cổ Trung Hoa - mà từ điển đã giải nghĩa dựa trên ngữ liệu từ đời Kim đến đời
Tống - và thể hiện nó trong bài viết Hai chữ quan họ trong thư tịch cổ. Bài viết lần đầu tiên
trong lịch sử nghiên cứu dân ca này đưa ra những chứng cứ văn bản rõ ràng và không thể
phản bác. Ta thấy ở đây, hai chữ quan họ (Việt) cũng như hai chữ quan hộ (Hán) đều có
nghĩa chỉ nhà quan cùng di duệ, quyến thuộc, kẻ ăn người ở phục dịch cho nhà quan. Và
bởi vậy, hát Quan họ là tiếng hát của họ, hát ở cửa quan, phục vụ cho giao tiếp và thưởng
thức của quan viên (nghĩa gốc là những người làm việc quan, việc công). Bài viết này của
chúng tôi đi một bước tiếp theo là trong kí ức bản quán, người dân giải thích cội nguồn tục
hát Quan họ, qua đó, giải thích hai chữ quan họ như thế nào, có phù hợp với nghĩa mà
chúng tôi đưa ra hay không? Nếu phù hợp thì có nghĩa những cách giải thích của những
người nghiên cứu xưa nay phải được xem xét lại.